Nadchodzą zmiany w płacy minimalnej. Polska ma 9 miesięcy, by dostosować się do nowych wymogów

W 2024 roku płaca minimalna w Polsce wzrośnie dwukrotnie, co jest dobrą informacją dla 3,6 mln Polaków zarabiających minimalną krajową. To nie koniec zmian – Polska musi wdrożyć unijną dyrektywę w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych do 15 listopada 2024 roku.

Zgodnie z decyzją Rady Ministrów, minimalne wynagrodzenie za pracę od 1 stycznia 2024 roku wynosi 4242 zł. W 2024 roku zapowiedziano kolejną podwyżkę kwoty minimalnej – 1 lipca 2024 roku osiągnie ona poziom 4300 zł. To 700 zł więcej w stosunku do kwoty z 1 lipca 2023 roku.

Unijna dyrektywa w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych

Unijna dyrektywa o płacy minimalnej może wprowadzić znaczące zmiany w sposobie ustalania wynagrodzenia dla milionów pracowników w Polsce. Dotyczy to około 3,6 mln osób, które w 2024 roku otrzymują minimalną krajową.

Obecnie wysokość płacy minimalnej jest ustalana corocznie przez Radę Dialogu Społecznego, w której skład wchodzą przedstawiciele pracowników, pracodawców i rządu. Rząd ma jednak największy wpływ na ostateczną decyzję, a skala podwyżki nie jest w żaden sposób regulowana.

Unijna dyrektywa nakłada na kraje członkowskie obowiązek wdrożenia nowych zasad do 15 listopada 2024 roku. Celem dyrektywy jest zapewnienie pracownikom przyzwoitego standardu życia poprzez ustalenie minimalnego wynagrodzenia na podstawie wartości referencyjnych stosowanych w Unii Europejskiej.

Sugerowane wartości referencyjne to mediana lub średnia wynagrodzenia brutto. W przypadku mediany zaleca się ustalenie płacy minimalnej na poziomie 60%, a w przypadku średniej – 50%. Polska nie jest w tyle pod tym względem, ponieważ obecny poziom płacy minimalnej (4242 zł brutto) odpowiada około 56% średniej krajowej.

Płaca minimalna w Polsce a dyrektywa Unii Europejskiej

Dyrektywa nakłada również na państwa członkowskie obowiązek zbierania dodatkowych danych o wynagrodzeniach, np. porównywania płacy minimalnej netto z progiem ubóstwa i siłą nabywczą. Kraje członkowskie będą musiały również zaktualizować swoje przepisy tak, aby płaca minimalna była aktualizowana co najmniej co dwa lata, a w przypadku automatycznej indeksacji – co najwyżej co cztery lata. Dane te w Polsce nie są aktualnie dostępne, co będzie oblgilowało rząd do wprowadzenia konkretnych zmian. 

O tym jak kształtują się zarobki w Polsce możemy dowiedzieć się z danych Głównego Urzędu Statystycznego. Choć cykliczne raporty GUS dostarczają cennych informacji o średnim wynagrodzeniu w sektorze przedsiębiorstw, nie obejmują one firm zatrudniających mniej niż 10 osób. To istotne, ponieważ małe i średnie przedsiębiorstwa stanowią znaczącą część polskiej gospodarki.

Z ubiegłorocznych analiz wpływu podwyżki płacy minimalnej na gospodarkę wynika, że to właśnie małe i średnie firmy ponoszą największe koszty związane z tą zmianą. Szacuje się, że w 2024 roku wyniosą one blisko 24 mld zł, podczas gdy dla największych pracodawców analogiczna suma będzie zbliżona do 7 mld zł.

W jaki sposób Polska planuje wprowadzenie dyrektywy unijnej?

Nowe zasady mogą znacząco wpłynąć na sytuację milionów Polaków i polskich przedsiębiorstw. Wciąż jednak nie jest wiadome, jak Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej dostosuje wymogów unijnych polski system ustalania płacy minimalnej. “Aktualnie trwają prace związane z wypracowaniem stosownych rozwiązań mających na celu implementację do polskiego porządku prawnego wymogów przewidzianych w dyrektywie. Po opracowaniu projektu ustawy zostanie rozpoczęta procedura legislacyjna” – brzmi oficjalne stanowisko Resortu cytowane przez portal Interia. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej sprecyzowało, że oprócz siły nabywczej płacy minimalnej, w procesie jej ustalania uwzględnione zostaną cztery obligatoryjne kryteria. Poza siłą nabywczą porównywalną do kosztów utrzymania, są nimi: ogólny poziom wynagrodzeń i ich rozkład, stopa wzrostu wynagrodzeń oraz długoterminowe poziomy produktywności i ich zmiany. Dane te będą regularnie gromadzone i przekazywane do Komisji Europejskiej przez Polskę i inne kraje UE.

Zdjęcie główne: Pexels

Przeczytaj również: Prognoza netto zatrudnienia w Polsce na II kw. [raport Manpower]