Francuski Senat przegłosował ustawę, która nakłada na firmy ultra-fast-fashion – przede wszystkim Shein i Temu – ekologiczny podatek do 10 euro za sztukę oraz całkowity zakaz reklam i współprac influencerskich. Przepisy mają ograniczyć „modę jednorazową”, wprowadzając eko-score dla każdej kolekcji i sankcje finansowe za niski wynik środowiskowy.
W poniższym artykule przeczytasz:
- Jak działa nowy podatek do 10 € za sztukę i kogo dotknie najmocniej.
- Co to jest eco-score i dlaczego jego wynik przesądzi o stawce 5 € lub 10 €.
- Dlaczego Shein i Temu stracą możliwość reklam i współprac z influencerami.
- Dlaczego Zara i H&M unikną kar.
- Jakie kontrowersje budzi ustawa we Francji.
- Czy francuski ruch otworzy drogę do podobnych regulacji w całej UE.
Cel regulacji: ograniczyć negatywny wpływ ultra-fast-fashion
Francja podjęła bezprecedensowe kroki w walce z negatywnymi skutkami dynamicznie rozwijającego się rynku fast fashion. Senat przyjął tzw. ustawę „anty-fast-fashion”, która wprowadza kompleksowy system regulacji mający na celu ograniczenie środowiskowych i społecznych konsekwencji masowej produkcji odzieży. Główne ostrze nowych przepisów skierowane jest przeciwko chińskim platformom e-commerce, takim jak Shein i Temu, które zrewolucjonizowały rynek mody błyskawicznym tempem wprowadzania kolejnych kolekcji i wyjątkowo niskimi cenami.
Przeczytaj również: Dowiedz się, czym dokładnie jest ultra fast fashion
Podatek ekologiczny: do 10 € za sztukę od 2030 r.
Nowe prawo wprowadza innowacyjny podatek ekologiczny, który uderzy w marki klasyfikowane jako ultra-fast-fashion. Wysokość opłaty będzie zależała od systemu eco-score, oceniającego produkty pod kątem emisji, zużycia zasobów i możliwości recyklingu. Firmy z najniższą oceną będą zobowiązane do zapłaty 5 € za sztukę odzieży od 2025 r., a od 2030 r. podatek wzrośnie do 10 €. Ważnym zastrzeżeniem jest to, że opłata nie może przekroczyć połowy ceny detalicznej produktu, co ma chronić konsumentów przed nadmiernym wzrostem cen najtańszych artykułów.
Dlaczego Zara i H&M unikną najwyższych kar?
Ustawodawcy podkreślają, że głównym celem jest „ultra” moda szybkiego obrotu, co tłumaczy wyłączenie z najostrzejszych opłat europejskich sieci, takich jak Zara czy H&M, których skala i tempo rotacji kolekcji zostały uznane za mniejsze niż u azjatyckich gigantów.
Zakaz reklam i współprac influencerskich z Shein i Temu
Ustawa idzie o krok dalej, wprowadzając całkowity zakaz reklam dla platform Shein, Temu i innych firm sklasyfikowanych jako ultra-fast-fashion. Zakaz ten obejmie zarówno media tradycyjne, jak i cyfrowe, znacząco utrudniając promocję tych marek na rynku francuskim. Co więcej, nowe przepisy rozszerzają odpowiedzialność na influencerów – twórcy treści, którzy mimo restrykcji zdecydują się na lokowanie tych marek, narażą się na dotkliwe kary finansowe.
Dowiedz się więcej: Co stoi za sukcesem SHEIN? Sekrety modelu biznesowego giganta szybkiej mody
Kontrowersje: zarzuty protekcjonizmu i „zmarnowanej szansy”
Pomimo szerokiego, ponadpartyjnego konsensusu w Senacie (337 głosów za, jeden przeciw), ustawa spotkała się z krytyką ze strony organizacji ekologicznych. Friends of the Earth France nazwało reformę „zmarnowaną szansą”, argumentując, że jej ostrze jest wymierzone w zaledwie dwie platformy, pozostawiając bez zmian około 90 % rynku odzieżowego. Pierre Condamine z Friends of the Earth France podkreślił, że prawdziwa ambicja klimatyczna ustąpiła miejsca ochronie interesów europejskiego przemysłu, co budzi obawy o protekcjonizm. Shein odpowiedziało, że jego model „stanowi część rozwiązania, a nie problemu”, ostrzegając przed negatywnym wpływem podatków na siłę nabywczą francuskich konsumentów.
Eco-score: narzędzie do oceny wpływu środowiskowego kolekcji
Krytycy dodają, że złagodzenie obciążeń dla europejskich sieciówek może zostać odczytane w Brukseli jako protekcjonizm i utrudnić prace nad wspólnymi przepisami UE. System eco-score ma oceniać każdy produkt pod kątem emisji gazów cieplarnianych, zużycia wody i energii, a także potencjału do recyklingu. Niski wynik automatycznie podniesie stawkę podatku, motywując producentów do inwestycji w zrównoważone materiały i łańcuchy dostaw.
Harmonogram: kiedy przepisy wejdą w życie?
Zanim nowe regulacje zaczną obowiązywać, rząd francuski musi notyfikować ustawę Komisji Europejskiej, która ma do czterech miesięcy na weryfikację jej zgodności z prawem unijnym. We wrześniu zbierze się wspólna komisja deputowanych i senatorów w celu ustalenia ostatecznego brzmienia aktu. Jeżeli procedura przebiegnie bez zastrzeżeń, pierwsze podatki i zakazy mogą wejść w życie już na początku 2025 r.
Potencjalny wpływ na regulacje w całej Unii Europejskiej
Eksperci podkreślają, że francuski precedens może stać się punktem odniesienia dla innych państw Wspólnoty rozważających wdrożenie własnych systemów eco-score i wyznaczyć tempo dalszych regulacji, zwłaszcza w obszarze cyfrowej konsumpcji mody i odpowiedzialności środowiskowej firm.