W 2021 roku szacowana wartość rynku kart podarunkowych w Polsce wyniosła 1,49 mld USD. Według raportu „Poland Gift Card and Incentive Card Market Intelligence and Futer Growth Dynamics” w ciągu najbliższych trzech lat biznes ten rozrośnie się do około 2,26 mld USD.
Autor: Paweł Makosz
W XXI wieku karty podarunkowe wyparły znane od lat 30. ubiegłego stulecia bony upominkowe. Ich popularność sprawiła, że z modnego rodzaju prezentu stały się również jedną z form przyznawanych rekompensat. Sukces tego sposobu płatności leży w wygodzie i
dostępności.
Zgodnie z przepisami polskiego prawa karta podarunkowa pełni rolę bezgotówkowego środka płatności, przy użyciu, którego z salda pobierana jest wyłącznie kwota stanowiąca o wartości zakupów. Karta wydawana może być zarówno w formie fizycznej, jak i elektronicznej. W większości przypadków korzystać można z niej niejednokrotnie. Nie posiada ona również prawnie ustalonych limitów.
Obecnie nie ma przepisów wyznaczających minimalną lub maksymalną wartość karty podarunkowej. Właściwie jedyną regulacją w tej sprawie jest ustawa o kartach płatniczych nakładająca na przedsiębiorcę oferującego tę usługę obowiązek złożenia zawiadomienia do Komisji Nadzoru Finansowego w sytuacji, gdy całkowita wartość transakcji dokonanych z użyciem kart przekroczy w okresie ostatnich 12 miesięcy kwotę 1 mln EUR
– tłumaczy Łukasz Doktór, adwokat oraz współwłaściciel kancelarii prawnej DJP.
Beneficjenci
W ostatnich latach konsumenci doceniają karty podarunkowe. Jako ich główne walory wymieniają opcję personalizacji, zdolność do ponownego doładowania oraz możliwość realizacji zakupów zarówno w sklepach stacjonarnych, jak i internetowych. Życzliwym okiem spoglądają na nie również oferenci. I nic w tym dziwnego. Z raportu opublikowanego przez Chipotle wynika, że 75 proc. badanych przy zakupach z użyciem karty podarunkowej do swojego koszyka dorzuca produkty wartością przekraczające saldo posiadanego bonu. W przypadku około 66 proc. konsumentów wysokość tej nadwyżki wynosi ponad 38 proc.
Dodatkową korzyścią płynącą z posiadania kart podarunkowych w gamie swoich usług jest zwiększenie zainteresowania działalnością firmy. Ponad 30 proc. ankietowanych przyznało, że prezent w postaci karty podarunkowej zmotywował ich do skorzystania z oferty marki, na którą wcześniej nie zwrócili uwagi. Badania pokazują, że ten rodzaj bezgotówkowego środka płatności jest doskonałym narzędziem promocyjnym.
Pieniądze (nie)wykorzystane
Według CreditCards.com w 2022 roku 47 proc. dorosłych Amerykanów posiadało przynajmniej jedną niewykorzystaną kartę podarunkową. Jej wartość na osobę oszacowano na 175 USD, co dla całej pełnoletniej populacji Stanów Zjednoczonych generuje kwotę 21 mld USD.
Co zrobić, gdy my również znajdziemy w szafie niewykorzystany bon? Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta informuje, że w większości państw członkowskich Unii Europejskiej, w tym w Polsce, sprzedawca nie ma obowiązku realizacji usług, jeżeli karta podarunkowa przestała być aktywna.
Często dzieje się tak, że karty tracą ważność, pieniądze zasilają portfele oferentów, a konsumenci zostają pozostawieni z niesmakiem. Wydawcy zapominają, że karta podarunkowa jest środkiem płatniczym, który powstał, by ułatwiać klientom realizację usług
– zaznacza Łukasz Doktór.
Orzeczenie Sądu Rejonowego w Słupsku pokazuje jednak, że dochodzić swoich praw powinniśmy nawet wtedy, gdy sprawa wydaje się przegrana. W 2016 roku spółka Empik sprzedała klientowi kartę podarunkową o wartości 100 zł, którą konsument zdecydował się wykorzystać po upływie jej ważności. Empik odmówił.
Sprawa trafiła do sądu, który w 2020 roku orzekł, że zapis z regulaminu spółki zakładający brak możliwości realizacji bonu po upływie daty jego ważności jest sprzeczny z obyczajami i rażąco narusza dobro konsumenta. Sąd uznał, że skutki reklamowe oraz korzyści wynikające ze sprzedaży karty jeszcze przed przekazaniem towaru są nierówne względem interesu klienta. W konsekwencji Empik został zobowiązany do wypłaty konsumentowi kwoty 100 PLN wraz z naliczonymi odsetkami oraz kosztami sądowymi.
Pamiętajmy, że dochodzenie swoich praw nie zawsze musi wiązać się z wejściem na drogę sądową. W pierwszym kroku skontaktujmy się z wydawcą naszej karty. W ostatnich latach oferenci mniej rygorystycznie spoglądają na daty ważności wydawanych bonów. Doskonałym tego przykładem jest właściciel takich marek, jak Reserved, Sinsay, Mohito, House oraz Cropp.
Termin ważności naszych kart upływa po roku od dnia ich zakupu. W przypadku niewykorzystania przez klienta przypisanych środków, istnieje jednak możliwość przedłużenia ich ważności, a tym samym ponownej aktywacji
– informuje biuro prasowe Grupy LPP.
Gdzie są nasze pieniądze?
Praktyką najczęściej stosowaną przez oferentów kart jest tworzenie programów podarunkowych bez udziału zewnętrznego kontrahenta. Dzięki temu marki proponujące tę usługę dbają o jej każdy szczegół, na samym końcu stając się stuprocentowym beneficjentem.
Nie oznacza to jednak, że na rynku nie ma firm specjalizujących się w tej formie pośredniczenia między usługodawcą a klientem. Podmioty działające w tym sektorze dostarczają markom odpowiednie narzędzia IT, przygotowują analizy biznesowe oraz usprawniają programy tak, by stawały się rentowniejsze.
Na czym zarabiają pośrednicy? To zależy od konstrukcji zawartej umowy. Zdarza się, że ich zysk pochodzi z „resztówek”, czyli niewykorzystanych kwot z kart należących do konsumentów. Jak łatwo zauważyć, ten dynamicznie rosnący rynek jest miejscem, w którym każdy może znaleźć przestrzeń dla rozwoju swojego biznesu.
