Kupiec mody to od wielu lat jeden z najbardziej poszukiwanych specjalistów na rynku pracy. Za inspirującym wizerunkiem kupującego, który podróżuje po świecie, aby wybierać nowości prosto z pokazów tygodni mody, kryje się niezwykle wymagająca praca, łącząca wiele różnych umiejętności. Będąc wyłącznie odpowiedzialnym za wybór i zamawianie tego, co następnie sprzedawane będzie w sklepach, na tym wymagającym stanowisku kupiec mody musi śledzić trendy, mieć silny zmysł biznesowy i świetnie się komunikować. O tym, na czym polega ten specjalistyczny zawód rozmawiamy w ramach cyklu „Ukryte zawody” z Patrycją Elzanowską, która doświadczenie kupca zdobywała w firmie LPP.
Rola kupców w branży mody
W stale zmieniającym się, podatnym na wpływy odbiorców i mediów społecznościowych, dynamicznym świecie mody, rola kupca odgrywa kluczową rolę. Przede wszystkim w kształtowaniu i definiowaniu oferty sklepów, zarówno tych z segmentu premium, jak i luksusowych, czy sieciówek. Kupiec mody to ekspert, którego zadaniem jest podejmowanie decyzji dotyczących zakupu towarów, dostosowanych do wymagań rynku i zgodnych z identyfikacją marki. By osiągnąć sukces jako kupiec należy posiadać zestaw cech i umiejętności, które na tym stanowisku wydają się bardziej niż pożądane.
Kiedyś jedynym miejscem gdzie kupiec mógł chłonąć inspiracje i pozyskiwać wiedzę na temat tego, co jest aktualnie na czasie były targi, a najlepszym biznesowym momentem – tygodnie mody. Dziś naturalnym środowiskiem pracy kupca są media społecznościowe, które można uznać za podręczne narzędzie w codziennym prognozowaniu trendów i odkrywaniu wschodzących marek. Umiejętność selekcjonowania i dokonywania wyborów w oparciu o własną wiedzę na temat mody, jest tak samo ważna jak umiejętności analityczne. Gdy proces zakupu już się rozpocznie, kupiec zapisuje swoje wybory, sporządza budżety i realizuje zamówienia. Aby śledzić stan zapasów, specjalista na tym stanowisku korzysta z arkuszy kalkulacyjnych i dostępnych tam funkcjonalności. Poza szukaniem talentów, kupujący musi potrafić przedstawiać swoim przełożonym argumenty przemawiające za zakupem danej kolekcji czy produktów w oparciu o spostrzeżenia konsumentów.
Zobacz też: Na czym polega zawód kupca mody? Porozmawialiśmy z Leeanne Walsh, Senior Buyer z Avenue 32
Jak zostać dobrym kupcem mody?
W serialu dokumentalnym „Przyszłość mody” brytyjskiego Vogue’a Alexa Chung przeprowadza wywiad z Juddem Crane’em, wcześniej dyrektorem linii damskiej i akcesoriów w Selfridges (obecnie dyrektorem generalnym Proenza Schouler). Crane zdradził, że aby zostać dobrym kupcem, zdobycie doświadczenia w zakresie visual merchandisingu lub pracy przy zakupach personalnych mogą być cenne, ponieważ uczą, czego chcą klienci. Największą wartością na ścieżce rozwoju kupca mody mogą również być doświadczenia zdobyte na różnych etapach pracy w konkretnej marce modowej lub sklepie internetowym z modą. Poznanie różnych procesów w obszarach związanych ze sprzedażą może mieć ogromną wartość dla późniejszej kariery. Warto również brać udział w kursach, a także czerpać wiedzę z artykułów w branżowych mediach.
Oprócz bycia nabywcą mody po stronie detalicznej, kupujący mogą również być odpowiedzialni za pozyskiwanie tkanin i materiałów dla marek. Tkaniny wybrane do kolekcji mogą decydować o jej opłacalności. Rzadko zdarza się, aby luksusowe marki w całości tworzyły i tkały własne tkaniny, ale są w stanie zamówić u producentów określone nadruki, barwniki lub kombinacje kolorów. Firmy produkujące odzież sportową, takie jak Nike, najczęściej tworzą własne, specjalistyczne materiały. Dla kupców kluczowe znaczenie mają więc dobre relacje z hutami i dostawcami. Często współpracują oni z agentami zajmującymi się profesjonalnie tkaninami, którzy mogą zaoferować porady i lepsze warunki handlowe z fabrykami.
Zobacz też: Ukryte zawody: znaczenie zawodu Visual Merchandiser dla marek modowych
O kulisach zawodu kupca mody rozmawiamy z Patrycją Elzanowską.
Swoją karierę zaczynała tuż po studiach w LPP. Miała również okazję pracować w jednej z pomorskich szwalni jako kupiec, gdzie dokładnie poznała proces produkcji odzieży od podszewki. Zdecydowałam się jednak porzucić pracę w korporacji i działać jako freelance buyer. Aktualnie pracuje nad własną marką odzieżową, ubranek w stylu matchymatchy dla dzieci i rodziców, która będzie miała swoją premierę w marcu.
Kupiec mody: “Kluczową umiejętnością jest skuteczne zarządzanie łańcuchem dostaw”
Wojciech Szczot: Co należy do obowiązków kupca mody?
Patrycja Elzanowska: Kupiec pełni funkcję koordynacyjną w procesie produkcji danego produktu. Mimo że może się wydawać, że to rola stosunkowo indywidualna, nie ma w tym przypadku nic bardziej mylnego. Kupiec integruje projektantów, technologów i grafików, co przekłada się na stworzenie gotowego projektu, który musi być spójny z resztą kolekcji oraz posiadać “potencjał sprzedażowy”. Przede wszystkim, kupiec bezpośrednio odpowiada za kontakt z dostawcami. Negocjuje z nimi ceny, warunki płatności oraz terminy dostaw zgodnie z założeniami. Dodatkowo, stara się utrzymać jak najlepsze relacje biznesowe z dostawcami, co często bywa trudne ze względu na różnice kulturowe.
Kupiec mody musi być również “cały czas na bieżąco”. Dotyczy to zarówno wyników aktualnej sprzedaży, jak i bieżących trendów i innowacji. Musi dokładnie poznać potrzeby klientów, aby jak najlepiej przygotować produkt. Ponadto, kluczową umiejętnością jest skuteczne zarządzanie łańcuchem dostaw. W większych firmach, istnieją specjalnie dedykowane działy do tego celu, natomiast w mniejszych i średnich przedsiębiorstwach często ten obszar odpowiedzialności spoczywa na barkach samego kupca.
Dlaczego akurat kupiec mody? Co spowodowało, że zdecydowałaś się na ten zawód?
Od zawsze wiedziałam, że będę pracować w świecie mody, choć nie miałam pewności, jako kto i kiedy to się stanie. Jak każda mała dziewczynka, marzyłam o byciu projektantką, ale życie szybko zweryfikowało te marzenia. Na studiach odkryłam, że moje umiejętności skierowane są bardziej analitycznie. Już na pierwszym roku studiów zainteresował mnie zawód kupca mody, chociaż dopiero pierwszego dnia pracy dowiedziałam się, na czym tak naprawdę ten zawód polega.
Kupiec mody: “Teraz marki podchodzą bardziej ostrożnie do zamówień, zdając sobie sprawę, że sytuacje mogą się szybko zmieniać. Kupiec mody”
Jakie czynniki wpływają na decyzje zakupowe kupca mody? Czym się kieruje robiąc zamówienie dla marki, z którą pracuje?
W procesie zakupowym istnieje kilka kluczowych czynników. Jednym z najważniejszych aspektów jest oczywiście cena zakupu danego produktu. Mamy określone budżety i cele, których musimy przestrzegać. W moim doświadczeniu jako kobieta pracująca jako kupiec w branży fast fashion, często zdarzało mi się być w sytuacji, gdy podczas negocjacji z dwoma dostawcami, mając świadomość, że jakość u obu jest podobna, ostatecznie decydowała cena. Warto również zaznaczyć, że preferuję współpracę z dostawcami, z którymi miałam już wcześniej do czynienia. Znając ich styl pracy, łatwiej jest podjąć decyzję. Dodatkowo przywiązuję wagę do zaangażowania dostawcy w badania i rozwój (R&D). Stałe dostarczanie nowych rozwiązań i opcji jest kluczowe, aby zadowolić klientów. W tym kontekście ważne jest, abym była świadoma możliwości danej fabryki, co pomaga mi dostarczać innowacyjne produkty.
Gdzie dzisiaj kupcy mody najczęściej szukają inspiracji?
Inspirację można znaleźć praktycznie wszędzie, ponieważ otaczający nas świat dostarcza jej na każdym kroku. Jednak w dobie dzisiejszej cyfryzacji, najczęściej czerpię ją z mediów społecznościowych, takich jak Instagram, Pinterest, Tiktok. Przeglądam również blogi. Dodatkowo regularnie śledzę strony specjalizujące się w prognozowaniu trendów. Ważnym źródłem inspiracji są również podróże i udział w zagranicznych targach branżowych, gdzie można zobaczyć propozycje i rozwiązania przygotowane przez dostawców na kolejne sezony. Nie bez znaczenia są także wyjazdy do różnych krajów, gdzie można obserwować, co ludzie noszą na ulicach.
W jaki sposób ostatnie lata wpłynęły na to, co jest zamawiane przez kupców?
Przede wszystkim, rosnąca edukacja ekologiczna i świadomość konsumentów mają ogromny wpływ na proces tworzenia produktów. Wpływ na to miały kampanie społeczne oraz rosnące zainteresowanie ekologią. Według World Wildlife Fund (WWF), do produkcji koszulki z bawełny konwencjonalnej potrzeba 2700 litrów wody. Dla porównania, codzienne spożycie 3 litrów wody przez jednego człowieka wystarczyłoby na okres 2,5 roku. Takie statystyki skłaniają do refleksji, a konsumenci coraz częściej sprawdzają metki z informacjami o składzie, wybierając produkty bardziej ekologiczne i przyjazne dla środowiska. To z kolei wywiera presję na marki, wpływając na kształtowanie się ekologicznych kolekcji.
Pandemia również zmusiła branżę do refleksji. Nagłe zamknięcie galerii handlowych miało wpływ na anulowanie zamówień i generowanie dużych ilości odpadów. Teraz marki podchodzą bardziej ostrożnie do zamówień, zdając sobie sprawę, że sytuacje mogą się szybko zmieniać. Pandemia pokazała, że trzeba być gotowym na najbardziej niespodziewane scenariusze i mieć elastyczne rozwiązania. Jednym z niewielu pozytywnych skutków pandemii jest rozwój kanału e-commerce.
Kupiec mody: “To, jak nasza praca nad danym produktem znajdzie odzwierciedlenie w sprzedaży, jest kluczowe”
Jaką rolę dla zamówień mają aspekty związane z etyką i zrównoważoną produkcją?
Po tragedii, która miała miejsce w 2013 roku w fabryce Rana Plaza w Bangladeszu, fabryki współpracujące z dużymi markami podlegają weryfikacji poprzez audyty. Przeprowadza się zarówno audyty wewnętrzne, jak i zewnętrzne, które są realizowane przez niezależne firmy i regularnie powtarzane. Podczas tych audytów sprawdzane są różne czynniki, takie jak posiadane certyfikaty w danej fabryce, warunki socjalne dla pracowników, bezpieczeństwo i higiena pracy, procesy produkcyjne oraz aspekty ekologiczne.
W kontekście zrównoważonego rozwoju kluczowe jest skuteczne zarządzanie łańcuchem dostaw, aby był on przejrzysty zgodnie z najnowszymi regulacjami Komisji Europejskiej. Istotne jest także wybieranie dostawców, którzy skoncentrowani są na większości etapów łańcucha dostaw w jednym miejscu. W ostatnich latach zmieniło się podejście do używanych materiałów, zwiększając korzystanie z materiałów z recyklingu czy organicznych. Ważne jest jednak, aby takie rozwiązania zawsze miały poparcie w postaci certyfikatów.
Jakie są największe wyzwania osoby na stanowisku kupca mody?
Jest kilka wyzwań związanych z pracą w tej dziedzinie, więc trudno wybrać to najważniejsze. Ale pierwsze, co przychodzi mi do głowy, to finalny wynik. Ostatecznie, to, jak nasza praca nad danym produktem – czasami trwająca nawet kilka miesięcy – znajdzie odzwierciedlenie w sprzedaży, jest kluczowe. To, czy dany produkt stanie się hitem sprzedażowym, czy klient zdecyduje się na zakup, jest jednym z głównych sposobów na “docenienie” naszej pracy. Dodatkowo, wyzwaniem jest trafna ocena ilości produktów zamówienia, aby zminimalizować nadmiar zapasów po zakończeniu sezonu. Czasem zdarza się, że jesteśmy pewni, iż coś stanie się hitem, ale finalnie nie osiąga tego statusu.
Zdjęcie główne: Kampania Gucci SS24
