Termin „kraje globalnego Południa” używany jest potocznie jako określenie krajów rozwijających się, leżących na południowej półkuli ziemi, pomijając kilka odstępstw w postaci np. wysoko uprzemysłowionej Nowej Zelandii czy Australii.
Te południowe kraje należą do największych eksporterów na świecie, w tym dóbr z przemysłu odzieżowego. Zaliczyć do nich możemy m. in. Chiny, Bangladesz, Włochy, Turcję, Indie oraz Wietnam. Kolejność wymienionych państw jest nieprzypadkowa, ponieważ ułożenie wynika z procentowego eksportu produktów fashion w tym regionie (2009) – gdzie Chiny zajmują pierwsze miejsce (66%), a Wietnam ostatnie (5%).
W jakich warunkach przebiega produkcja i dlaczego przedsiębiorcy decydują się na wytwórstwo właśnie w tamtym regionie?
Jak niewiadomo o co chodzi, to chodzi o pieniądze i czas. Kraje rozwijające się nie mają ściśle określonych praw regulujących zasady prowadzenia działalności ani organów pilnujących porządków formalnych w firmach, a związki zawodowe, nawet jeśli zaczynają się tworzyć, to są ogromnym zagrożeniem dla właścicieli fabryk, przez co dla zachodnich klientów także. Z tego powodu nagina się globalnie przyjęte za etyczne warunki pracy, dzięki czemu skraca się czas realizacji zamówień, co przede wszystkim zwiększa zyski. Można by pomyśleć, że „wilk syty i owca cała”, lecz to nieprawda, bo ta „owca”, czyli pracownicy fabryk cierpią na tym najbardziej – przebywając w ciasnych, ciemnych, głośnych warsztatach tzw. sweatshops, gdzie BHP nie jest przestrzegane przy pracy poniżej jakiejkolwiek minimalnej płacy krajowej. A to wszystko pod ogromną presją ze strony pracodawców, samych siebie i konkurencji.
Jak niewiadomo o co chodzi, to chodzi o pieniądze i czas
Na podstawie badań Uniwersytetu Greensboro w Nowej Karolinie (USA) z 2012 roku przeprowadzonych na grupie konsumentów z Indii – kraju z najszybciej rozwijającą się gospodarką na świecie (2008) i drugą największą populacją konsumentów, można wywnioskować, że tamtejszy odbiorca byłby gotów na wprowadzenie korporacyjnej odpowiedzialności społecznej kosztem ewentualnego wzrostu cen produktów, jeśli miałoby to być objawem polepszenia warunków pracy w fabrykach i relacji korporacje – społeczeństwo. Aspekty ochrony środowiska i praw zwierząt ulegają jednak marginalizacji, lecz to wynika z priorytetów danej kultury. Lokalny klient waha się tymczasem odnośnie wysokości wzrostu cen etycznie wyprodukowanych dóbr oraz ma wątpliwości co do tego, jakiego stopnia lub czy w ogóle przedsiębiorstwa powinny być karane za naruszanie zasad CSR, chociaż gratyfikację za przestrzeganie norm uznaje się w większości za dobry pomysł, jako metodę uświadamiania społeczeństwa odnośnie fair trade oraz jako swoistą rywalizację pomiędzy manufakturami w tej kategorii.
Akcja równa się reakcja
Siła konsumentów jest nadal jeszcze niedoceniona – zwłaszcza w krajach globalnego Południa – i tylko ci świadomi odnośnie CSR klienci zdają sobie z tego sprawę. Brak tam przedsięwzięć promujących odpowiedzialny biznes, brak też wiedzy, której jest zdecydowanie więcej w krajach wysoko rozwiniętych, chociaż złota era korporacyjnej odpowiedzialności społecznej oraz fair trade nawet tam dopiero się zaczynają. Warto zadać sobie jedno pytanie: czy tak naprawdę chcemy dzielić się tą wiedzą z państwami rozwijającymi się? Cytując Izaaka Newtona w tym kontekście: akcja równa się reakcji, a ta akcja może przynieść niekorzystne konsekwencje również dla nas – konsumentów z Zachodu i właśnie to musimy sobie w pełni uświadomić.
Autor: Piotr Czajczyński (MSKPU)
Konsultacje: Magdalena Płonka (MSKPU)
Patronem akcji jest:
W nawiązaniu do wpisu Chwilę później, czyli przemysł modowy vs. założenia CSR, w którym ogłosiliśmy rozdanie nagrody, jest nam niezmiernie miło poinformować, że książkę autorstwa Magdaleny Płonki pt. Etyka w modzie, czyli CSR w przemyśle odzieżowym (publikację rekomendowaną m.in. przez polskich dziennikarzy, projektantów, a także jedną z najbardziej znanych profesor ds. etyki, Elane Englehart ze Stanów Zjednoczonych) otrzymuje Paula. Gratulujemy i prosimy Cię o kontakt w celu potwierdzenie adresu mailowego.
