Numer Identyfikacji Podatkowej to jeden z najpopularniejszych rejestrów o charakterze publicznym, czyli taki, do którego dostęp ma niemal każdy obywatel naszego kraju. Czym wyróżnia się NIP? Jakie informacje można tam znaleźć?
Materiał sponsorowany
Numer Identyfikacji Podatkowej – co to jest?
Baza NIP oficjalnie powstała w 1995 roku, co oznacza, że towarzyszy nam już od 26 lat. W tym czasie kilkukrotnie ewoluowała, a zmiany, jakie wprowadzały do rejestru kolejne obozy rządzące, bardzo mocno wpływały nie tylko na jej strukturę, ale i na miliony Polaków, którzy korzystali z niej każdego dnia.
Aż do 2012 roku Numer Identyfikacji Podatkowej był domyślnie przypisany do wszystkich osób aktywnych zawodowo, bez względu na to, czy prowadziły własną działalność gospodarczą, czy pracowały na etacie. Co więcej, ustawodawca podjął niezbyt dobrą decyzję o wprowadzeniu różnic w formie zapisu numeru NIP dla tych dwóch grup.
Działalności gospodarcze zapisywały swój identyfikator w formacie 000-00-00-000, podczas gdy osoby fizyczne obowiązywał następujący zapis: 000-000-00-00. Generowało to sporo problemów. Zarówno po stronie podatników, jak i aparatu państwowego.
Dopiero po 12 latach działania systemu, ustawodawca zdecydował się wprowadzić duże zmiany. Numer Identyfikacji Podatkowej stał się wtedy domeną przedsiębiorców, a osoby fizyczne, które nie prowadziły własnej działalności gospodarczej, zaczęły posługiwać się identyfikatorem PESEL.
Ten stan rzeczy utrzymał się do dziś. Jeśli wejdziemy na przykład na stronę ALEO.com i wpiszemy tam Numer Identyfikacji Podatkowej, to szybko dotrzemy do danych o podmiotach gospodarczych, a nie do informacji o osobach fizycznych.
Mimo tego, że najczęściej „wiąże się” numer NIP właśnie z przedsiębiorcami, to warto pamiętać o tym, że korzystają też z niego jednostki samorządu terytorialnego (urzędy wojewódzkie, gmin czy starostwa powiatowe), a także stowarzyszenia rejestrowe oraz fundacje.
Jedyną formą działalności o charakterze komercyjnym, która jest zwolniona z posiadania indywidualnego Numeru Identyfikacji Podatkowej, są tak zwane firmy nierejestrowe, czyli takie, których miesięczny dochód nie przekracza połowy minimalnego wynagrodzenia, jakie na dany rok fiskalny wskaże rząd.
Jak wyrobić numer NIP?
W uprzywilejowanej sytuacji są osoby, które zakładają firmę przez internet, korzystając w tym celu z formularza CEIDG. W ich sytuacji numer zostanie nadany automatycznie. Warto natomiast podkreślić, że nie będzie on aktywny od razu po ukończeniu rejestracji firmy.
Wynika to z tego, że — zgodnie z literą prawa — NIP nadaje naczelnik urzędu skarbowego właściwego dla miejsca rejestracji podmiotu gospodarczego. W praktyce oznacza to, że na oficjalne aktywowanie Numeru Identyfikacji Podatkowej trzeba czasem zaczekać nawet i kilka dni.
Na szczęście system CEIDG jest skonstruowany w taki sposób, że użytkownik nie musi udawać się do wybranych urzędów, by upewnić się, że NIP jest aktywny. Nowe działalności gospodarcze otrzymają powiadomienie o jego aktywacji na e-maila lub numer telefonu komórkowego (w formie SMS-a) podanego podczas rejestracji.
Podmioty, które już funkcjonują, a do tej pory nie miały numeru NIP, na przykład stowarzyszenia lub amatorskie kluby sportowe mogą go wyrobić w urzędzie gminy (zazwyczaj jest to punkt obsługi inwestora) lub w urzędzie skarbowym, korzystając w tym celu z formularza NIP-3. Zaświadczenie o nadaniu NIP można uzyskać, składając do wymienionych wyżej jednostek formularz NIP-5/W.
Jakie dane odnajdziemy w bazie NIP?
Na pewno warto wskazać na informacje teleadresowe. Numer Identyfikacji Podatkowej skrywa też najważniejsze dane o formie prawnej działalności. Oznacza to, że szybko dowiemy się, czy dany podmiot to jednoosobowa działalność gospodarcza, czy jest to spółka z o.o.
Handlowcy, którzy chcieliby skorzystać z bazy NIP w celu przygotowania ofert biznesowych na pewno docenią informacje o kodach PKD, dzięki czemu można szybko wyselekcjonować podmioty gospodarcze z danego regionu, które działają w interesującej nas branży, na przykład sprzedaży części samochodowych.
Dzięki Numerowi Identyfikacji Podatkowej można też zweryfikować daną działalność na Białej Liście Podatników VAT, gdzie dowiemy się, czy firma wciąż opłaca wszystkie wymagane przez polskie prawodawstwo składki oraz dane o rachunkach bankowych. Podmioty zagraniczne mogą skorzystać z tego identyfikatora, by sprawdzić podstawowe dane o naszej działalności w europejskiej bazie VIES.
Kto musi posługiwać się numerem NIP?
NIP to identyfikator podatkowy, który mogą posiadać zarówno osoby nieprowadzące działalności gospodarczej, jak i przedsiębiorcy. Do 2012 roku był nadawany wszystkim podatnikom, ale obecnie obowiązek korzystania z NIP dotyczy głównie przedsiębiorców oraz osób prawnych wpisanych do KRS. Osoby fizyczne, które nie mają numeru PESEL, ale są podatnikami według odrębnych przepisów prawnych lub płatnikami składek na ubezpieczenie społeczne, również mogą otrzymać numer NIP. Pozostali podatnicy używają numeru PESEL.
Osoby, które nie są czynnymi płatnikami VAT i nie prowadzą działalności gospodarczej nie otrzymają numeru NIP. Osoby fizyczne prowadzące działalność nierejestrowaną nie składają wniosku do CEIDG ani KRS i nie otrzymują numeru NIP. Jednakże, jeśli ich przychód przekroczy w miesiącu 50% minimalnego wynagrodzenia, działalność ta staje się automatycznie działalnością gospodarczą. W ciągu 7 dni od tego momentu muszą zarejestrować się w CEIDG, co wiąże się z nadaniem numeru NIP niezbędnego do rozliczeń podatkowych.
Jeśli przedsiębiorca zmienia nazwę firmy lub jej adres, musi zgłosić te zmiany, choć numer NIP pozostaje bez zmian; jedynie przypisane do niego dane są aktualizowane w rejestrze.
Zdjęcie główne: pexels.com
Przeczytaj również: “Czeka nas jeszcze większy kryzys transportowy niż dotychczas”- dlaczego w sklepach jest tak mało kolekcji jesiennych?
