Czyja racja?
NBP wprowadza jednak ww. obwarowania. To kto ma rację? A może konieczność wystąpienia o zgodę powinna być uzależniona od tego, w jakim celu chcemy wykorzystać polską walutę? Czy jak np. w reklamie, czy filmie w jej podstawowej funkcji (czyli jako środek płatniczy) to wtedy wyłączenie z art. 4 Prawa autorskiego znajdowałoby zastosowanie, a jak np. w modyfikacji jako gadżet lub na koszulce, to wtedy konieczne byłoby uzyskanie stosownych zgód dysponentów praw autorskich?
Pomimo licznych głosów co do szczególnego charakteru pieniądza i konieczności jego ochrony, np. przed fałszerstwami, trzeba przyjąć, że wyłączenie spod ochrony prawnoautorskiej przewidziane w art. 4 Prawa autorskiego ma charakter kompleksowy, co oznacza, że pieniądze pozbawione są autorskoprawnej ochrony zarówno w przypadku ich wykorzystywania w całości, jak i w części oraz niezależnie od kontekstu, tj. wykorzystywania jako środek płatniczy, czy też np. w celach komercyjnych.
Czy oznacza to całkowitą dowolność w wykorzystaniu przysłowiowej złotówki na naszej koszulce?
NBP wskazuje, że reprodukcja znaków pieniężnych poprzez ich drukowanie, kopiowanie, skanowanie lub każde inne powielanie w sposób sprzeczny ze wskazanymi przez niego zasadami stanowi naruszenie Dobrych praktyk. Jednocześnie stwierdza, że ewentualna decyzja co do wykorzystywania polskich banknotów i monet z naruszeniem prawa należy do właściwości odpowiednich instytucji lub organów publicznych.
Co to oznacza w praktyce?
Wyłączenie ochrony prawnoautorskiej polskiego pieniądza wynikające z art. 4 Prawa autorskiego nie oznacza całkowitej swobody reprodukowania i rozpowszechniania wzorów polskiej waluty. Swoboda ta może bowiem podlegać ograniczeniom, które wynikają z innych przepisów, np. przepisów karnych (dot. fałszowania pieniędzy), czy też przepisów chroniących dobra osobiste, bądź przeciwdziałających nieuczciwej konkurencji. W pewnych przypadkach takie reprodukowanie i rozpowszechnianie może nawet stanowić szkodę, której naprawienia można dochodzić na zasadach ogólnych (tak uzasadnienie do wyroku SN z dnia 26 września 2001 roku, IV CKN 458/00, LEX nr 52711).
Umiar we wszystkim
Wykorzystywanie symbolu jakim jest pieniądz to jak widać kwestia dość delikatna. Odnosząc się do restrykcji NBP wskazanych w pkt 10 Dobrych praktyk wypada powiedzieć, że umiar jest wskazany we wszystkim – w wykorzystaniu symbolu pieniądza również.
Nie widziałabym naruszenia prawa w przypadku przedstawienia banknotów na koszulce, czy w inny, artystyczny sposób nie odwołujący się bezpośrednio do jego funkcji płatniczej (np. fototapeta), odradzałabym jednak np. ich dziurawienie, czy palenie, podczas jakiegoś performance, bo w pewnych skrajnych przypadkach może to prowadzić do powstania odpowiedzialności prawnej.
Autor: Magdalena Korol / IP Legal
Z przyjemnością oświadczamy, że Adwokaci IP Legal objęli naszą stronę swoją opieką prawną. Dziękujemy i polecamy najlepszych prawników specjalizujących się w branży kreatywnej.
IP Legal Adwokaci to kilkunastoosobowy, starannie dobrany zespół, który skupia zarówno adwokatów, radców prawnych, aplikantów i studentów, jak również doradców podatkowych. Zespół, który z sukcesem łączy prawnicze myślenie z biznesowym podejściem do Klienta.
Celem Kancelarii jest zapewnienie kompleksowego wsparcia prawnego podmiotom kreatywnym, począwszy od doradztwa w zakresie wyboru właściwej formy prowadzenia aktywności zawodowej, poprzez bieżącą obsługę prawną działalności gospodarczej, na pomocy prawnej na etapie spornym (przedsądowym i sądowym) i postępowaniu egzekucyjnym kończąc.
