Niezależni projektanci oraz spółki prowadzące działalność gospodarczą w branży modowej korzystają z wielu różnych form współpracy ze sklepami odzieżowymi oraz portalami internetowymi pośredniczącymi przy sprzedaży ich wyrobów.
W obrocie gospodarczym często spotykaną podstawą wzajemnych zobowiązań jest umowa agencyjna lub umowa komisu. Obok wskazanych umów (zawieranych zwykle przy stałej współpracy), w których strony szczegółowo określają swoje zobowiązania, projektanci często sprzedają swoje wyroby na podstawie jednorazowych zleceń. Projektanci, jako osoby fizyczne prowadzące we własnym imieniu działalność gospodarczą, są przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej i są zobowiązani do wystawiania faktur VAT za świadczone przez siebie usługi.
Należy zatem wskazać dwa możliwe modele współpracy projektantów z kontrahentami.
Model I – Projektant zawiera umowę ze butikiem odzieżowym, na podstawie której wystawiane są następnie faktury.
Model II – Butik odzieżowy zleca projektantowi wykonanie usług i na tej podstawie wystawiana jest faktura.
Wystawienie faktury na podstawie zlecenia ustnego, pomimo braku leżącej u jego podstawy pisemnej umowy, będzie stanowiło dowód na zawarcie prawnie skutecznej umowy ustnej i pozwalało projektantowi na dochodzenie zobowiązania pieniężnego objętego wystawioną fakturą.
Niestety często butiki odzieżowe nie płacą swoich zobowiązań w terminie. Poniżej przedstawiamy najprostszą drogę, która pozwala na dochodzenie roszczeń od kontrahentów pozostających w zwłoce.
Metodą pozwalająca na sprawne dochodzenie wierzytelności jest wszczęcie postępowania sądowego w trybie nakazowym, upominawczym lub uproszczonym. Złożenie pozwu do właściwego sądu winno jednak za każdym razem poprzedzać wystosowane na adres dłużnika (a zatem butiku lub podmiotu prowadzącego sklep internetowy) określony w umowie (lub adres zamieszczony w Krajowym Rejestrze Sądowym czy Centralnej Ewidencji Informacji o Działalności Gospodarczej) pisemne wezwanie do zapłaty należności, w którym określony zostanie dodatkowy termin zapłaty, wysokość długu i jego podstawa z jednoczesną informacją, iż brak zadośćuczynienia wezwaniu skutkować będzie skierowaniem sprawy na drogę postępowania sądowego. Jeżeli należność nie zostanie uregulowana dobrowolnie w wyniku wysłania wezwania do zapłaty, w celu dochodzenia należności pozostaje droga sądowa.
Rozpoznanie sprawy przed sąd w trybie nakazowym nastąpi na podstawie pozwu (wniosku o rozpoznanie sprawy w tym trybie zawartego w pozwie) i w razie spełnienia dalszych wymogów wymienionych poniżej. To sąd bada czy w realiach konkretnej sprawy istnieje podstawa do wydania nakazu zapłaty. Nakaz zapłaty zostanie wydany, jeśli projektant dochodzi roszczenia pieniężnego i załączy do pozwu:
1) umowę łączącą strony, 2) zaakceptowany przez dłużnika rachunek (np. fakturę, której przyjęcie podpisem stwierdził dłużnik; dowód dokonania przez dłużnika częściowej zapłaty za fakturę; korespondencję tradycyjną lub elektroniczną, z której wynika, że dłużnik nie kwestionuje roszczenia) 3) wezwanie do zapłaty wraz z pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu (np. dokument sporządzony w formie pisemnej, stanowiący odpowiedź na wezwanie, z którego wynika, że dłużnik nie kwestionuje długu – gdy dłużnik prosi o rozłożenie na raty, odroczenie płatności) 4) zaakceptowane przez dłużnika żądanie zapłaty, zwrócone przez bank i niezapłacone z powodu braku środków na rachunku bankowym (np. dowód w postaci polecenia zapłaty, które zostało zwrócone projektantowi przez bank z powodu braku środków na rachunku bankowym dłużnika).
Jeżeli powyższe wymogi zostaną spełnione, sąd wyda nakaz zapłaty bez przeprowadzania rozprawy, w którym orzeknie, że dłużnik ma w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczania nakazu zaspokoić roszczenia w całości wraz z kosztami procesu albo wnieść w tym terminie zarzuty. Jeżeli dłużnik nie wniesie zarzutów, nakaz uprawomocni się i w przypadku dalszego braku zapłaty będzie możliwe skierowanie przez projektanta sprawy do komornika na drogę postępowania egzekucyjnego. Wniesienie w terminie zarzutów będzie skutkowało automatycznym skierowaniem sprawy na rozprawę. Ponadto, nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z chwilą wydania stanowi tytuł zabezpieczenia i to nawet, jeśli pozwany wniesie zarzuty przeciwko nakazowi. Zatem jeszcze przed uprawomocnieniem nakazu zapłaty, bez nadawania mu klauzuli wykonalności, możliwe jest zabezpieczenie roszczenia, co ma znaczenie zwłaszcza wtedy, gdy dłużnik oświadcza, że grozi mu niewypłacalność.
Niezależnie od opisanego wyżej trybu nakazowego sąd z urzędu bada również czy w sprawie istnieje możliwość wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym. Jeżeli roszczenie według treści pozwu nie jest oczywiście bezzasadne ani przytoczone okoliczności nie budzą wątpliwości, a świadczenie wzajemne projektanta w postaci np. wykonania i dostarczenia odzieży, zostało spełnione (co zostanie potwierdzone dołączonym do pozwu dokumentem), to sąd wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym. W postępowaniu upominawczym analogicznie jak w postępowaniu nakazowym, nakaz zapłaty uprawomocnia się w terminie dwóch tygodni i także do tej chwili dłużnik może wnieść sprzeciw wobec takiego nakazu, aby skierować sprawę na rozprawę.
Jeżeli projektant dochodzi roszczenia wynikającego z umów, a wartość przedmiotu sporu nie przekracza 10.000,00 zł, to musi wnieść pozew na formularzu urzędowym, który można pobrać ze strony www.bip.ms.gov.pl. W takim wypadku sprawa jest rozpoznawana w trybie uproszczonym. Sąd jednocześnie stosuje przepisy o postępowaniu uproszczonym i upominawczym albo o postępowaniu uproszczonym i nakazowym.
Wszczęcie postępowania nakazowego lub upominawczego pozwoli na znaczne zaoszczędzenie czasu oraz kosztów, ponieważ nie łączy się z koniecznością przeprowadzenia rozprawy, przesłuchiwania świadków czy stron, powoływania innych dowodów. Sąd wydaje nakaz zapłaty wyłącznie na podstawie dokumentów i twierdzeń zawartych w pozwie. Z tych względów jest ono bardzo dogodnym sposobem na sprawne wyegzekwowanie przez projektantów należności od swoich dłużników.
Artykuł przygotowany przez Radcę Prawnego, Marię Skowrońska.
Kancelaria JOBS SKOWROŃSKA SAMSEL
Adwokaci i Radcowie Prawni sp. p.
ul. Wiejska 17/15, 00-480 Warszawa
www.jsslaw.pl
(t) +48 22 122 15 10
(f) +48 22 122 15 15
(m) +48 501 240 878
